مرتضی آقاجانی کارشناس صنعت فولاد با تاکید بر نقش حمل و نقل در تمام صنایع از جمله صنایع تولیدی مادر و بزرگ مقیاس به «پیام‌آوران معدن و فولاد» گفت: حمل و نقل شمشیر دولبه است که ضمن آن که مزیت رقابتی در صنعتی مثل فولاد ایجاد کند، در برخی از مواقع همچون گلوگاه عمل کرده و به چالش اصلی این صنعت تبدیل می‌شود موضوعی که در ایران معمولا گزینه دوم اتفاق افتاده و همچون سدی در برابر صنعت عمل می کند.
وی با بیان این که مشکل زنجیره صنعت فولاد با حمل و نقل به سیاست گذاری های غیرکارشناسی سال های گذشته بازمی گردد، افزود: اصلی ترین وظیفه متولیان صنعت و معدن ایران این بوده که سیاست های راهبردی این حوزه را به گونه ای تدوین کنند که جانمایی واحدهای تولیدی زنجیره فولاد با معادن سنگ آهن کشور و البته منابع آب هماهنگ باشد و کمترین هزینه برای ارسال مواد اولیه به واحدهای تولیدی ایجاد شود اما متاسفانه این اتفاق نیفتاده است. وی ادامه داد: معضل اساسی دیگر صنعت فولاد این است که نقشه راه صادراتی نیز برای این صنعت تعریف نشده ونگاه به صادرات فولاد بر اساس برنامه های مقطعی و اقتضائات و شرایط موجود شکل گرفته است.
مدیرعامل سابق فولاد هرمزگان افزود: سیاست گذاری های غیرکارشناسی موجب شده است که هزینه حمل و نقل هم در تولید فولاد برای داخل و هم فولاد صادراتی به صورت لنگر و وزنه بازدارنده عمل کند به نحوی که در بازار خارجی با کاهش قیمت فولاد در بازارهای جهانی حاشیه سود فولاد صادراتی ایران به سرعت از بین می رود، در حالی که تولیدکنندگان فولاد در کشورهایی که از مزیت حمل و نقل برخوردارند توان ادامه صادرات با سود پایین تر را دارند و در گود رقابت باقی می مانند.
این کارشناس صنعت فولاد تصریح کرد: با وجود کوچک مقیاس بودن معادن بخش خصوصی و قدیمی بودن فناوری مورد استفاده در این معادن ، هزینه استخراج محصول از معدن و فراوری آن تقریبا با قیمت‌های جهانی برابر است اما هزینه بالای حمل و نقل در کشور ما موجب می شود قیمت تمام شده افزایش یابد و این هزینه نهایتا به محصول نهایی یعنی فولاد منتقل شود و قدرت رقابت فولاد ایران را در بازار جهانی کاهش دهد.
آقاجانی با بیان این که رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ نیاز به ۵۲ میلیون تن آهن اسفنجی دارد، یادآور شد: برای تولید این میزان آهن اسفنجی با توجه به خلوص گندله های موجود در ایران نیاز به ۸۰ میلیون تن گندله است. تولید این حجم گندله به ۸۹ تا ۹۰ میلیون تن کنسانتره سنگ آهن نیاز دارد و برای تولید این میزان کنسانتره به ۱۷۰ میلیون تن سنگ آهن نیاز است. عمده مشکل ما در حوزه حمل و نقل، هزینه های سنگین انتقال کنسانتره و گندله به فولادسازی ها است.
مدیرعامل سابق فولاد هرمزگان تحقق چشم انداز توسعه صنعت فولاد را نیازمند تحول اساسی در زیرساخت های حمل ونقلی دانست و افزود: در حال حاضر پراکندگی فاصله واحدهای تولید سنگ آهن و گندله از فولاد سازان زیاد است و این در حالیست که با افزوده شدن واحدهای جدید در طرح های فولادی بر این مشکلات افزوده شده و در صورت عدم تغییر زیرساخت های حمل و نقلی در افق 1404 حمل و نقل مهمترین چالش برای تحقق اهداف توسعه فولادی خواهد بود.
