با توجه به اهمیت تحقق اهداف فولادی دولت در سند چشم انداز 1404 یکی از مسایلی که نگرانی‌های زیادی را برای فعالان این حوزه به وجود آورده عدم امکان تامین سنگ اهن مورد نیاز صنایع فولادی از منابع داخلی به واسطه عدم توجه به مقوله اکتشاف و کمبود ذخایر و به ناچار واردات این محصول از بازارهای جهانی است. در این خصوص لطفا توضیح داده و بفرمایید چه اقداماتی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفته است؟
در سال‌های اخیر برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای در راستای توسعه اکتشاف صورت گرفته است. همچنین با انجام عملیات ژئوفیزیک هوایی از سوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی که ایمیدرو وظیفه اجرای آن برعهده گرفته در 2 منظقه نتایج بسیار خوبی حاصل شده است. از سوی دیگر در منطقه مرکزی که عملیات اجرایی آن از سوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی عملیات صورت می‌گیرد، ذخایر مناسبی حاصل شده است . ضمن انکه چند پتانسیل معدنی دیگر نیز در منطقه کویری آنومالی D19 موجود است که تعاملات زیادی با محیط زیست برای اخذ مجوز انجام شده که به زودی به ذخایر کشور افزوده خواهند شد. بنابراین نگرانی در حوزه سنگ اهن در رابطه با کمبود و عدم دسترسی به ذخایر مناسب وجود ندارد.
کارشناسان معتقدند در صورتیکه اکتشافات عمقی در معادن کنونی انجام گیرد بسیاری از مشکلات این حوزه مرتفع خواهد شد. در این رابطه وزارت صنعت، معدن و تجارت چه اقداماتی صورت داده و آیا انجام اکتشافات عمقی در حوزه اختیارات وزارتخانه بوده یا شرکت ها راسا بایدبه ان بپردازند؟
باید توجه داشت که وزارت صنعت، معدن و تجارت نه تنها اعتبار لازم برای انجام اکتشافات برعهده ندارد، بلکه الزامی نیز برای اجرا در این زمینه تعریف نشده است. البته این خود عاملی در سیاست گذاریست و وزارت صنعت، معدن و تجارت با بهره گیری از بازوان اجرایی خود همچون ایمیدرو، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی و همچنین شرکت تهیه و تولید مواد معدنی نسبت به اجرای سیاست های تدوین شده در این راستا اقدام می‌کند. از سوی دیگر به واسطه ریسک بالای اکتشافات سطحی معمولا در این بخش شرکت‌های بخش خصوصی ورود پیدا می‌کنند و تمامی فعالیت‌های صورت گرفته از سوی شرکت‌های و عوامل دولتی در زمینه اکتشافات عمقی است.
متاسفانه یکی از مهمترین دلایل بخش خصوصی برای عدم حضور در حوزه اکتشاف، هزینه و ریسک بالای این حوزه است. ایا در این رابطه در سال 97 تسهیلات خاصی در نظر گرفته شده است؟
متاسفانه دولت در رابطه با اکتشاف از بودجه کافی برخوردار نبوده و قادر به پوشش دهی ریسک اکتشافات معدنی بخش خصوصی نیست. اما در رابطه با معادن فلزی به برخی از شرکت‌ها از محل اعتبارات تخصیصی تسهیلاتی اکتشافی پرداخت می‌شود که این تسهیلات از سوی صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی تضمین می‌شود به عبارتی صندوق زیان تحمیل شده به شرکت‌ها را در صورت عدم موفقیت در اجرا متقبل خواهد شد.. البته شرایط دریافت این تسهیلات منوط به انجام حداقل 30 درصد از عملیات اجرایی از سوی شرکت‌های بخش خصوصی بوده و مابقی هزینه‌ها از محل اعتبارت در قالب تسهیلات پرداخت خواهد شد.
ضعف تکنولوژی و عدم دسترسی به فناوری‌های نوین از چالش‌های اصلی در اکثر حوزه ها به شمار می رود ایا در زمینه اقدامات اکتشافی کمبودی در این خصوص احساس می شود؟
در حوزه اکتشاف عالاوه بر توانایی‌های علمی و عملی تجهیزات مناسبی نیز وجود دارد که نتایج خوبی را نیز به همراه داشته است . به طوریکه در زمینه ژئوفیزیک هوایی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با برخورداری از بالگرد و دستگاههای مجهز هوابرد اکتشافات زیادی را انجام داده است البته با وجود تجهیزات خوبی که در کشور موجود است برخی از شرکت ها از ژئوفیزیک هوایی سایر کشور بهره می برند
جذب سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه اکتشاف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است، اما به واسطه شرایط تحریمی حاکم بر اقتصاد کشور و همچنین ریسک بالای اکتشاف در این خصوص چندان موفق عمل نشده آیا از سوی شرکت‌های خارجی تمایلی برای حضور در این حوزه وجود دارد؟
هر چند در سال‌های گذشته سرمایه گذاری خارجی در اکثر حوزه‌های معدنی با مشکل همراه بوده اما در حال حاضر تمایل زیادی از سوی کشورهای (CIS) و آسیای میانه همچون گرجستان ، قزاقستان و روسیه برای حضور در بخش معدن و اکتشافات معدنی وجود دارد به‌گونه‌ایکه در منطقه کردستان شرکت‌های قزاقستانی در زمینه اکتشاف فعال بوده و در صدد گسترش فعالیت‌های اکتشافی خود در سایر مناطق و استان‌های کشور هستند. همچنین روس‌ها و گرجی‌ها نیز در مناطق آذربایجان فعال هستند و شرکت‌های چینی نیز در مناطق مرکزی و استان یزد فعالیت‌های اکتشافی انجام می‌دهند. این در حالیست که از سوی برخی کشورهای صاحب نام در حوزه معدن همچون استرالیا نیز تمایل برای حضور در بخش‌های مختلف حوزه معدن و فعالیت‌های اکتشافی وجود دارد . اما چالش اصلی برای سرمایه‌گذاران خارجی مشکلات نقل و انتقالات مالی است که در صورت رفع این مشکل شاهد استقبال سرمایه‌گذاران خارجی در کشور خواهیم بود.
