به گزارش تجارت، معدن و فولاد: شرکت مهندسی و توسعه صنایع مس ایران (متمم) شرکتی پروژه‌محور با هدف نظارت متمرکز و یکپارچه بر طرح‌های توسعه‌ای شرکت ملی صنایع مس ایران است که سعی دارد با بهره‌گیری از ابزارهای مدیریت جهادی نظیر هدایت، حمایت و ایجاد چابکی، افزایش بهره‌وری و کاهش بروکراسی، زنجیره ارزش مس در صنایع بالادستی و پایین‌دستی را توسعه دهد.
این شرکت درحالحاضر، مدیریت قریب به ۴۰ طرح و پروژه توسعه‌ای شرکت ملی صنایع مس ایران را برعهده دارد. طرح کارخانجات تولید مس کاتدی از جمله این طرح‌ها به شمار می‌رود که در راستای جهش تولید، جلوگیری از خام‌فروشی و هدف‌گذاری تولید سالانه یک میلیون تن مس کاتدی در کشور در حال احداث است.
وحید احدپور، مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون در گفت‌وگو با گروه رسانه‌ای پردازش با تشریح اهداف، برنامه‌ها و تاریخچه شکل‌گیری این مجموعه با اعلام اینکه مأموریت شرکت متمم نظارت، هدایت، حمایتگری و ایجاد چابکی در طرح‌ها و پروژه‌های شرکت ملی صنایع مس ایران از جمله مس سونگون است، گفت: با این رویکرد قطعاً شاهد پیشرفت‌های روزافزون و رشد تولید محصولات باکیفیت و ارزش‌افزوده بالا در صنایع وابسته به شرکت مس خواهیم بود.
وی اظهار داشت: این طرح شامل شش کارخانه ذوب، فلوتاسیون، اسید، پالایشگاه، اکسیژن و فلزات گران‌بها با ظرفیت تولید سالانه ۲۰۰ هزار تن کاتد مس، ۸۵۰ هزار تن اسید سولفوریک و فلزات گران‌بها به منظور افزایش اشتغال بالغ‌بر ۷۰۰ نفر و همچنین تکمیل و افزایش بهره‌وری زنجیره استخراج و تولید مس به ویژه مس کاتدی در کشور در زمینی به مساحت ۵۳ هکتار در نزدیکی معدن مس سونگون توسط شرکت ملی صنایع مس ایران در حال اجرا است.
احدپور، افزود: این پروژه از آبان ۱۴۰۱ با پیمانکاری قرارگاه خاتم‌الانبیا (موسسه امین) به صورت EPC شروع شده و درحالحاضر با پیشرفت ۳۵/۵۳ درصدی مواجه است که با برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در آذر ۱۴۰۴ آماده راه‌اندازی شده و پس از دوره یکساله بهره‌برداری و راه‌اندازی، در آذر ۱۴۰۵ تحویل بهره‌بردار خواهد شد.
مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون میزان سرمایه‌گذاری این پروژه را ۴۱۰ میلیون یورو و ۴۵۰۳ میلیارد تومان اعلام و تاکید کرد که همه این مبالغ از منابع داخلی شرکت ملی صنایع مس تامین خواهد شد.
به گفته احدپور با بهره‌برداری از این کارخانه میزان تولیدات مس کاتدی در شرکت ملی صنایع مس ایران بالغ‌بر ۶۰ درصد افزایش داشته و رتبه ایران در تولید مس کاتدی به‌طور قابل توجهی در بازار مس بین‌المللی ارتقا خواهد یافت.
مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون گفت: استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان در احداث این کارخانه از دیگر نقاط قوت آن به شمار می‌رود و تاکنون با حمایت‌های مدیرعامل شرکت مس و با رویکرد بهره‌گیری از توان داخلی‌سازی حداکثری، موفق شدیم که ۴۲/۵ درصد از تجهیزات این کارخانه را از تأمین‌کنندگان داخلی تأمین کنیم و همچنین برنامه‌ریزی آتی در جهت داخلی‌سازی ۵۰ درصدی خواهد بود.
وی قبل از تشریح روند فنی کارخانه و فرآیندهای آن تأکید کرد: در برنامه‌ریزی، ساخت و بهره‌برداری این کارخانه توجه ویژه‌ای به تولید محصولات باکیفیت و ارزش‌افزوده بالا و حفاظت از محیط‌زیست شده است. در این مجموعه به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که با توجه به شرایط حساس منطقه جنگلی ارسباران، آلودگی زیست‌محیطی در کمترین میزان ممکن باشد.
احدپور در توضیح فرآیند توليد مس در طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون افزود: این کارخانجات در شش بخش شامل شش کارخانه ذوب، فلوتاسیون، اسید، پالایشگاه، اکسیژن و فلزات گران‌بها فعالیت خواهد داشت.
وی با بیان اینکه کارخانه ذوب سالانه ۲۴۰ هزار تن مس آندی را با بهره‌گیری از تکنولوژی DSB و از خوراک ورودی ۸۵۰ هزار تن کنسانتره ۲۴ درصد تولید می‌کند، گفت: این کارخانه شامل بخش‌های اصلی انبار کنسانتره جهت ذخیره و مخلوط کردن کنسانتره، کمک ذوب و سایر افزودنی‌های جامد به کوره؛ سالن ذوب که شامل سه مجموعه کوره DSB ، BCC ، RF و چرخ‌های ریخته‌گری؛ بویلر بازیافت حرارتی، جهت بازیافت حرارت ناشی از گازهای خروجی کورههای ذوب مصرف آن در نیروگاه گازی جهت تولید ۷/۵ مگاوات برق در سال و همچنین جداکردن بخشی از غبار موجود در گازهای خروجی و غبارگیرهای الکترواستاتیکی جهت جذب باقی‌مانده غبار تا حصول الزامات زیست محیطی است.
مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون در تشریح روند تولید آند اظهار داشت: در این روش خوراک ورودی که شامل ۸۵۰ هزار تن در سال کنسانتره مس با عيار ۲۴ درصد است با کنسانتره ناشی از فلوتاسيون سرباره، مقداری زغال، کمک ذوب سيليس، غبار برگشتی از سيستم غبارگير، سرباره کوره تبدیل و سرباره کوره آند مخلوط شده و وارد کوره ذوب می‌شود و در آنجا هوای فشرده به آن اضافه و خروجی آن معادل ۲۹۴ هزار تن در سال مات (Matte) با عيار مس ۷۲ درصد است.
وی ادامه داد: مات خروجی از کوره ذوب وارد کوره تبدیل شده و در آنجا اکسيژن، هوای فشرده، سيليس، زغال درشت‌دانه و قراضه آند حاصل از چرخ ریخته‌گری و پالایشگاه به آن اضافه می‌شود که خروجی این کوره، مس بليستر (Blister) به ميزان ۲۵۰ هزار تن در سال با عيار مس ۹۸/۵ درصد است.
به گفته احدپور، بليستر توليدشده از کوره تبدیل وارد کوره آند می‌شود و در کوره آند پس از اکسيداسيون با هوای فشرده و انجام احيا با گاز پروپان به ميزان حدود ۲۴۶ هزار تن در سال آند مس (Copper Anode) با عيار مس ۹۹/۵ درصد توليد و توسط چرخ ریخته‌گری به‌صورت شمش آندی ریخته‌گری می‌شود.
وی گفت: شرکت ملی صنایع مس ایران با توجه به حساسيت زیست‌‌محيطی این طرح و قرارگرفتن آن در مجاورت جنگل‌های ارسباران، در خصوص انتخاب تکنولوژی اسيدسولفوریک حساسيت مضاعف به خرج داده و از ميان تکنولوژی‌های معمول DoubleContact و OXYSULF که همان روش Wet است، دومی را برگزیده است.
مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون افزود: با افزایش ميزان کنسانتره مصرفی، گاز ۲SO خروجی از کوره‌ها نيز افزایش می‌یابد که این منجر به افزایش ميزان اسيدسولفوریک توليدی می‌شود ضمن آنکه با تغيير تکنولوژی از کوره فلش به DSB به دليل اعمال دقيق‌تر عيار مس توليدی در طراحی کوره‌ها ميزان مصرف کنسانتره سالانه برای توليد ۲۰۰ هزار تن کاتد مسی افزایش یافته است.
به گفته احدپور افزایش کنسانتره مصرفی موجب افزایش توليد گاز ۲SO به‌عنوان یکی از محصولات واکنش داخل کوره‌ها می‌شود. همچنین افزایش گاز ۲SO توليد بيشتر اسيدسولفوریک را در پی خواهد داشت همان‌طور که مشخص است ميزان اسيد توليدی از ۷۵۰ هزار تن به ۸۵۰ هزار تن در سال افزایش یافته است.
وی ادامه داد: ذوب ۸۵۰ هزار تن کنسانتره با عيار ۲۴ درصد در کارخانه ذوب منجر به توليد ۲۴۶ هزار تن آند با عيار مس ۹۹/۵ درصد می‌شود. آند‌های توليدی در پالایشگاه در داخل سلول‌ها توسط فرآیند الکتروليز پالایش شده و به کاتد مسی با خلوص ۹۹/۹۹ درصد تبدیل می‌شوند. لجن حاصل از پالایش آندها نیز در کف سلول‌ها جمع می‌شود این لجن شامل فلزات گران‌بهایی همچون طلا، نقره، تلوریم و پالادیوم است.
مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون در ادامه این گفت‌وگو توضیحات کلی در خصوص کارخانه‌های اسید، اکسیژن و فلوتاسیون سرباره ارائه کرد.
به گفته احدپور، کارخانه اسیدسولفوریک که به‌منظور جلوگیری آلودگی محیط‌زیست ناشی از گازهای حاصل از فرایند ذوب در نظر گرفته شده، سالانه ۸۵۰ هزار تن اسیدسولفوریک تولید می‌کند و شامل دو بخش اصلی تولید و مخازن ذخیره اسیدسولفوریک است.
وی ادامه داد: کارخانه اکسیژن نیز به‌منظور تولید سالیانه ۳۲ هزار مترمکعب اکسیژن خالص برای مصرف کورههای ذوب در نظر گرفته شده است.
مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون گفت: کارخانه فلوتاسیون سرباره هم جهت استحصال مس موجود در سرباره تولیدشده در نتیجه پروسه ذوب در نظر گرفته شده و سالانه حدود ۵۰ هزار تن کنسانتره با عیار ۲۰ درصد از سرباره خروجی از کورههای ذوب تولید می‌کند که شامل محدوده خنک‌سازی سرباره و بخش خردایش و کارخانه اصلی تولید کنسانتره از سرباره است.
به گفته وی، پالایشگاه هم به‌منظور تبدیل مس آندی حاصل‌شده از کارخانه ذوب به مس کاتدی با عیار ۹۹/۹۹ درصد منطبق با الزامات LME-Grade A با ظرفیت تولید سالانه ۲۰۰ هزار تن است. کارخانه استحصال فلزات گران‌بها نیز جهت جداسازی فلزات گران‌بها موجود در لجن حاصل‌شده از پالایشگاه با تولید طلا، نقره، پالادیوم و تلوریوم فعالیت دارد.
مجری طرح کارخانجات تولید مس کاتدی سونگون در پایان عنوان کرد: در کنار مجموعه‌های ذکرشده یک واحد یوتیلیتی در نظر گرفته شده که جهت تامین زیرساخت‌ها شامل آب، برق، انرژی و بخار لازم برای پروسه‌های تولید کاربرد دارد.
