به گزارش تجارت، معدن و فولاد: ذخایر معدنی بوکسیت دنیا بیش از ۲۹ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن برآورد شد که کشورهای استرالیا، برزیل، گینه و ویتنام مجموعا بیش از ۶۵.۲ درصد از ذخایر معدنی بوکسیت جهان را در اختیار دارند. ذخایر معدنی بوکسیت کشور چین نیز حدود ۷۱۰ میلیون تن برآورد شد. از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بوکسیت دنیا می‌توان به کشورهای گینه، استرالیا و چین اشاره کرد که هر کدام در سال ۲۰۲۳ به طور میانگین ۹۶ میلیون تن سنگ معدن بوکسیت تولید کرده‌اند. کشور چین با وجود ذخایر معدنی کم، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بوکسیت دنیا در سال ۲۰۲۳ بود. سهم کشور چین از تولیدات بوکسیت دنیا در سال ۲۰۲۳ به ۲۲.۵ درصد رسید. سهم ایران نیز در سال مذکور حدود ۰.۱ درصد بود؛ چراکه تولیدات بوکسیت ایران در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۸۷ هزار تن بود.
آلومینا یا اکسید آلومینیوم، یکی از مواد مهم و پرکاربرد در تولید آلومینیوم است. این ترکیب معدنی به طور عمده از پالایش سنگ معدن بوکسیت استخراج می‌شود. بوکسیت، سنگ معدنی اصلی برای استخراج آلومینیوم است که عمدتا شامل اکسیدهای آلومینیوم (آلومینا)، آهن و سیلیسیوم می‌شود. این ماده معمولا در مناطق گرم و مرطوب تشکیل می‌شود و فرایند پالایش و استخراج آن به طور عمده با روش بایر صورت می‌پذیرد که در آن بوکسیت در محلول سدیم هیدروکسید حل شده تا آلومینا استخراج شود.
ذخایر بوکسیت دنیا در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن اعلام شد. نمودار یک، سهم کشورهای مختلف از ذخایر معدنی در دنیا را نشان می‌دهد. گفته می‌شود که بیشترین ذخایر بوکسیت دنیا در کشور گینه قرار دارد. ذخایر بوکسیت این کشور هفت میلیارد و ۴۰۰ میلیون تن ارزیابی شد که معادل با ۲۴.۹ درصد از کل ذخایر بوکسیت دنیا بود. با توجه به بررسی‌های آتورپات، بعد از گینه کشور ویتنام بالغ بر پنج میلیارد و ۸۰۰ میلیون تن ذخیره معدنی بوکسیت دارد که برابر با ۱۹.۵ درصد از کل ذخایر دنیا برآورد شد. گفتنی است که حدود ۱۱.۸ درصد از ذخایر معدنی بوکسیت دنیا در استرالیا و ۹.۱ درصد از آن در کشور بزریل قرار دارد. ذخیره معدنی بوکسیت کشور استرالیا سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون تن و کشور برزیل حدود ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن اعلام شده است. جاماییکا نیز با ذخیره معدنی حدود دو میلیارد تن بوکسیت، سهمی حدود ۶.۷ درصدی از ذخایر معدنی دنیا را در اختیار خود دارد. در نهایت، کشورهای اندونزی، چین و هند به ترتیب حدودا ۳.۴، ۲.۴ و ۲.۲ درصد از ذخایر معدنی بوکسیت دنیا را دارا هستند. کشور ایران نیز بالغ بر ۳۸ میلیون تن ذخیره معدنی بوکسیت دارد که سهم آن در دنیا حدود ۰.۱ درصد است. بوکسیت ایران حاوی مقادیر زیادی سیلیس است که منجر به پیچیده شدن فرایند تولید شده و افزایش هزینه تولید، مصرف انرژی و پسماند را در پی خواهد شد.
بررسی تولید بوکسیت کشورهای اروپا، اقیانوسیه و آفریقا
تولید بوکسیت دنیا در سال ۲۰۲۲، بالغ بر ۴۰۰ میلیون تن بود که در سال ۲۰۲۳ به ۳۹۵ میلیون تن کاهش یافت. از تولیدکنندگان مهم بوکسیت دنیا در سال ۲۰۲۳ می‌توان به کشورهای استرالیا، گینه و چین اشاره کرد. مجموع تولید بوکسیت کشورهای مذکور حدود ۲۸۸ میلیون تن معادل با ۷۲.۹ درصد از تولید بوکسیت دنیا بود که نسبت به سال قبل از آن حدود ۰.۱ واحد درصد کاهش پیدا کرد. نمودار ۲، نشانگر تولیدات بوکسیت کشورهای مختلف دنیا طی سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ است. بر اساس بررسی‌های آتورپات، در سال ۲۰۲۲ با افزایش هزینه انرژی در اروپا، فعالیت پالایشگاه‌های تولید آلومینا، صنایع ذوب آلومینیوم و محصولات آلومینیومی کاهش یافت که این امر، منجر به کاهش تقاضای بوکسیت و کاهش تولید برخی تولیدکنندگان بوکسیت در دنیا شد و این روند تا سال ۲۰۲۳ ادامه یافت. گفته می‌شود که به علت تنش و جنگ ایجاد شده میان اوکراین و روسیه، فعالیت پالایشگاه آلومینای اوکراین نیز با ظرفیت یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن متوقف شد.
تولید بوکسیت کشور استرالیا در سال ۲۰۲۲ معادل با ۱۰۲ میلیون تن بود که در سال ۲۰۲۳، به ۹۸ میلیون تن کاهش یافت. سهم استرالیا از تولید بوکسیت دنیا در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ به ترتیب ۲۵.۵ و ۲۴.۵ درصد ارزیابی شد. کشور گینه در سال ۲۰۲۳، حدود ۹۷ میلیون تن بوکسیت تولید کرد که نسبت به سال قبل از آن، سه میلیون تن کاهش یافت. سهم کشور گینه نیز در سال ۲۰۲۳ از تولید بوکسیت دنیا برابر با ۲۵ درصد بود که نسبت به سال ۲۰۲۲، حدود ۰.۸ واحد درصد کاهش یافت. تولیدات بوکسیت گینه و استرالیا در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ بسیار نزدیک به هم بوده‌اند اما ذخایر معدنی کشور گینه، حدود ۲.۱ برابر کشور استرالیا است.
گفته می‌شود که در سال ۲۰۲۳، نسبت تولید بوکسیت استرالیا به ذخایر معدنی حدود ۲.۸ درصد بود که نسبت به سال قبل از آن، ۰.۱ واحد درصد کاهش یافت. این نسبت برای کشور گینه نیز در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ حدود ۱.۴ و ۱.۳ درصد برآورد شد. از این رو می‌توان گفت که استرالیا از سهم بیشتری از ذخایر خود استفاده می‌کند. تولید بوکسیت کشور برزیل در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۰ میلیون تن و در سال ۲۰۲۳ معادل ۳۱ میلیون تن بود که با در نظر گرفتن مقدار ذخایر معدنی این کشور، تنها ۱.۱ درصد آن در سال‌های مذکور برای تولید بوکسیت مصرف شد. با افزایش یک میلیون و ۶۳۰ هزار تنی در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲، تولید بوکسیت کشور جاماییکا به ۶ میلیون تن رسید. نسبت تولید به ذخایر معدنی بوکسیت این کشور نیز در سال ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۲۳، حدود ۰.۱ واحد درصد افزایش یافت و به ۰.۳ درصد رسید. در جایگاه بعد از جاماییکا، کشور اندونزی با تولید بوکسیت بیش از ۶ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ قرار دارد که نسبت به سال قبل از آن، بالغ بر یک میلیون و ۶۳۰ هزار تن افزایش یافت. نسبت تولید به ذخایر بوکسیت اندونزی در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ به ترتیب ۲.۱ و ۲.۰ درصد بود. ناگفته نماند که کشور ویتنام در سال ۲۰۲۲ حدود ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تن بوکسیت تولید کرد که در سال ۲۰۲۳ به سه میلیون و ۷۰۰ هزار تن کاهش یافت. از میان کشورهای مذکور، استرالیا به سبب داشتن ذخایر معدنی غنی و بهره‌برداری از آن، نسبت تولید به ذخیره بوکسیت بالاتری در قیاس با کشور گینه داشته است. کمترین نسبت تولید به ذخیره معدنی بوکسیت توسط کشور ویتنام ثبت شد. عدم توسعه کافی زنجیره آلومینیوم در ویتنام، یکی از دلایل عدم تولید بالای بوکسیت این کشور است.
بررسی تولیدات بوکسیت منطقه آسیا
کشور چین در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۹۰ میلیون تن بوکسیت تولید کرد که در سال ۲۰۲۳، این میزان به ۹۳ میلیون تن رسید؛ در حالی که ذخایر معدنی بوکسیت این کشور حدود ۷۱۰ میلیون تن برآورد شد. در سال ۲۰۲۲، نسبت تولید به ذخایر معدنی بوکسیت چین حدود ۱۲.۷ درصد بود که در سال ۲۰۲۳ به ۱۳.۱ درصد رسید. با وجود ذخایر معدنی کمتر بوکسیت چین در قیاس با کشورهای اندونزی و حتی گینه و استرالیا، تولیدات این کشور بالغ بر ۴.۷ برابر کشور اندونزی در سال ۲۰۲۳ بود. ناگفته نماند که بیشترین نسبت تولید به ذخایر معدنی در دنیا توسط کشور چین ثبت شد. علت این امر، رشد صنعت آلومینیوم‌سازی کشور چین است که به دنبال آن تقاضای مصرف و تولید بوکسیت را افزایش داده است. برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس یعنی ایران و عربستان سعودی در سال ۲۰۲۳، مجموعا پنج میلیون و ۱۹۰ هزار تن بوکسیت تولید کرده‌اند. نسبت تولید به ذخایر معدنی بوکسیت ایران در سال مذکور معادل با ۱.۵ درصد محاسبه شد. حجم تولید بوکسیت ایران در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲، حدود ۱۱ هزار تن افزایش یافت و به ۵۸۷ هزار تن رسید.
به طور کلی، با وجود ذخایر کم معدنی بوکسیت کشور چین، تولیدات بوکسیت این کشور در رقابت با کشورهای استرالیا و گینه است که دارای ذخایر معدنی غنی بوکسیت هستند. به بیان دیگر، بیشترین نسبت تولید به ذخایر معدنی بوکسیت دنیا در سال ۲۰۲۳ توسط چین ثبت شد. کشور ایران نیز به علت ذخایر کم بوکسیت و کیفیت پایین، تولیدات کمتری نسبت به کشورهای مذکور دارد. نسبت تولید به ذخایر معدنی بوکسیت ایران در سال ۲۰۲۳، حدود ۱.۵ درصد ثبت شد که بسیار نزدیک با میانگین جهانی است.
