به گزارش تجارت، معدن و فولاد: در نیمه نخست سال‌جاری، صادرات فولاد ایران افت ۱۶ درصدی را تجربه کرد که منجر به کاهش ۵۸۵ میلیون دلاری ارزآوری شد. از جمله مهم‌ترین دلایل کاهش صادرات فولاد را می‌توان عواملی، چون محدودیت‌های انرژی و قطعی برق سه ماهه فولادسازان، عوارض صادراتی و بازگشت ارز صادراتی به سامانه نیما در ماه‌های ابتدایی سال برشمرد.
در زمینه قانون بازگشت ارز صادراتی، در تابستان با اصلاح این قانون، رغبت بیشتری برای صادرات در صادرکنندگان فولاد به وجود آمد. حال این پرسش مطرح است که آیا می‌توان شاهد روند صعودی برای صادرات در نیمه دوم سال جاری بود؟ البته زمزمه‌های قطعی گاز در زمستان، زنگ کاهش تولید و صادرات را برای فولادسازان به صدا درآورده است.
کاهش صادرات فولاد در ۶ ماه نخست سال جاری
در نیمه نخست سال جاری ۳ میلیارد و ۹۱ میلیون صادرات فولاد در ایران به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افت ۱۶ درصدی (۵۸۵ میلیون دلار) مواجه شده است. بر اساس آمار اعلام شده، بررسی وضعیت صادرات زنجیره آهن و فولاد از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ماه نشان می‌دهد، در این مدت در مجموع ١٣ میلیون و ٨٩٧ هزار تن به ارزش ۳ میلیارد و ۹۱ میلیون دلار محصولات فولادی صادر شده که نسبت به نیمه نخست سال گذشته که ۱۴ میلیون و ١٢٢ هزار تن به ارزش ۳ میلیارد و ۶٧۶ میلیون دلار بوده، از نظر وزنی با ۲ درصد و از نظر ارزش با ۱۶ درصد کاهش همراه بوده است.
بر این اساس، در نیمه نخست امسال یک میلیون و ٧٢٩ هزار تن مقاطع طویل فولادی به ارزش ۸۳۰ میلیون دلار صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی ٣٢ درصد و از نظر ارزشی ٢٢ درصد افزایش پیدا کرده است. همچنین در این مدت ۵٢ هزار تن مقاطع طویل فولادی به ارزش ۴۹ میلیون دلار وارد کشور شده که از حیث وزن ۷ درصد کاهش و از حیث ارزش ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده است. در این بازه زمانی ١٧٠ هزار تن به ارزش ١١٣ میلیون دلار صادرات مقاطع تخت فولادی داشتیم که حجم صادراتی این مقاطع ٢۶ درصد وزنی و همچنین ٢۵ درصد ارزشی کاهش یافته است. ٧٠۵ هزار تن به ارزش ٧٢١ میلیون دلار نیز از این محصول وارد کشور شده که از نظر وزنی ۲ درصد کاهش و از نظر ارزش ١٣ درصد افزایش پیدا کرده است.
صادرات محصولات فولادی در ۶ ماه نخست سال جاری یک میلیون و ٨٩٩ هزار تن به ارزش ٩۴٣ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با حجم صادراتی ٢۴ درصد و ارزآوری ١٣ درصد افزایش پیدا کرده است. همچنین ٧۵٧ هزار تن به ارزش ٧٧٠ میلیون دلار محصولات فولادی طی ۶ ماه ابتدایی امسال وارد کشور شده که به لحاظ وزنی ۲ درصد کاهش رخ داده، اما از نظر ارزبری شاهد رشد ۱۳ درصدی هستیم. از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ماه، ۲ میلیون و ٧٧۴ هزار تن فولاد میانی به ارزش یک میلیارد و ٣٠٧ میلیون دلار صادر شده است که نسبت به ۶ ماهه پارسال از نظر وزنی ٢۵ درصد و از نظر ارزشی ٢٩ درصد کاهش یافته است. ٣٢٠٠ تن به ارزش یک میلیون و ٩٠٠ هزار دلار نیز از این محصول طی نیمه نخست امسال واردات داشتیم که ٩۵ درصد رشد وزنی و ٣۵ درصد افزایش ارزبری اتفاق افتاده است.
صادرات آهن اسفنجی نیز از ٩٠٣ هزار تن به ارزش ٢٣٢ میلیون دلار در نیمه نخست سال گذشته به ۵٩۶ هزار تن به ارزش ١۴۶ میلیون دلار در نیمه نخست سال جاری رسیده که بیانگر کاهش ۳۴ درصدی در وزن و کاهش ۳۷ درصدی در ارزش است. ۵ میلیون و ٣٨٠ هزار تن به ارزش ۴۵۴ میلیون دلار صادرات گندله سنگ آهن انجام شده که نسبت به ۶ ماهه ابتدایی سال گذشته، به لحاظ وزنی ١۶ درصد رشد داشته، اما به لحاظ ارزش افت ۱.۹ درصدی را نشان می‌دهد. صادرات کنسانتره سنگ آهن با افت ۴ درصدی به لحاظ وزنی از ۳ میلیون و ٣۶۴ هزار تن به ۳ میلیون و ٢۴۶ هزار تن رسیده است؛ ارزش صادراتی آن نیز به لحاظ ریالی با افت ١٩ درصدی از ٢٩٨ میلیون دلار به ٢۴١ میلیون دلار رسیده است. همچنین طی نیمه نخست امسال، واردات گندله سنگ آهن و کنسانتره سنگ آهن به کشور صفر بوده است.
مهم‌ترین عامل کاهش صادرات
درباره مهم‌ترین عامل کاهش صادرات فولادسازان در نیمه نخست سال ۱۴۰۳، مجید محمودی کارشناس فولاد بیان کرد: مهم‌ترین دلیل کاهش صادرات در نیمه نخست سال جاری به کاهش تولید به دلیل محدودیت‌های برقی در فصل تابستان بازمی‌گردد. محمودی در پاسخ به این پرسش که سال گذشته نیز در تابستان فولادسازان با محدودیت‌های برق مواجه بودند، به غیر از این محدودیت، کاهش تولید و صادرات عامل دیگری نمی‌تواند داشته باشد، گفت: امسال در تابستان محدودیت‌های انرژی و قطعی برق نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد افزایش یافته بود و دلیل آن نیز به خاطر طولانی شدن فصل گرما و گرمای شدیدتر نسبت به سال گذشته بود، از این رو محدودیت‌های برق از تیر ماه آغاز شد و تا اواخر شهریور ادامه یافت، این در حالی است که در سال گذشته محدودیت‌ها اوایل شهریور کاهش پیدا می‌کرد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در کل این کاهش میزان تولید و صادرات به دلیل سه ماه تابستان رخ داده و میزان صادرات تختال در شرکت‌های فولاد خوزستان و فولاد هرمزگان و میزان صادرات ورق فولاد مبارکه اثرگذار بوده است. این کارشناس فولاد ادامه داد: البته همچنین باید یادآور شد که در سه ماه فصل بهار، قانون بازگشت ارز صادراتی، صادرکنندگان فولاد را در تنگنا گذاشته بود، هرچند که این قانون در تابستان سال جاری اصلاح شد، اما با عبور صادرکنندگان از این تنگنا با مشکلات قطعی برق برای تولید روبه‌رو شدند.
صادرات فولاد در نیمه دوم سال به کدام سو می‌رود؟
محمودی در پاسخ به این پرسش که آیا در نیمه دوم سال جاری و تا پایان سال همچنان با کاهش تولید و صادرات روبه‌رو خواهیم شد، گفت: از مهرماه تا آبان‌ماه و تاکنون وضعیت تولید و صادرات فولاد به نسبت خوب بوده، اما زمزمه‌های قطعی گاز به گوش می‌رسد که در صورت این اتفاق، واحد‌های فولادی را با کاهش تولید و به دنبال آن کاهش میزان صادرات روبه‌رو می‌کند؛ هرچند این روز‌ها چندان هوا سرد نشده است، اما پیش‌بینی می‌شود که زمستان خشک و سردی در پیش رو باشد و مصرف گاز در بخش‌های مختلف در کل کشور افزایش یابد، بنابراین در چنین شرایطی همان اتفاقی که در تابستان با قطعی برق رخ داد، در زمستان نیز با قطعی گاز رخ می‌دهد. با توجه به این موضوع که تولید آهن اسفنجی با گاز است، واحد‌های احیای مستقیم، به عنوان تولیدکننده مواد اولیه شمش فولاد با مشکل روبه‌رو می‌شوند.
وی در ادامه یادآور شد: بر اساس آنچه شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد، محدودیت‌های ناشی از قطعی گاز شدیدتر از سال گذشته خواهد بود و احتمالا از اوایل آذر ماه تا پایان بهمن ماه ادامه دار خواهد بود، بنابراین در نیمه دوم نیز شاهد کاهش تولید و صادرات نسبت به سال قبل خواهیم بود. این کارشناس فولاد همچنین در پاسخ به این پرسش که به غیر از محدودیت‌های ناشی از قطعی گاز، عوامل دیگری بر صادرات در نیمه دوم سال جاری تاثیرگذار خواهد بود، خاطرنشان کرد: تحولات منطقه‌ای تا حدی روی صادرات اثرگذار هستند، اما چندان تعیین کننده نخواهند بود و کماکان گاز عامل تاثیرگذارتری است.
محمودی همچنین در پاسخ به این پرسش که نتیجه انتخابات آمریکا بر بازار فولاد جهانی تاثیرگذار خواهد بود، گفت: نتیجه انتخابات آمریکا چندان تاثیرگذار نخواهد بود؛ چراکه به فرض پیروزی کاندیدای جمهوری‌خواهان (ترامپ) تا جابه‌جایی دولت و بر سر کار آمدن او، از ماه‌های فوریه و مارس عبور خواهیم کرد و به پایان سال خود نزدیک خواهیم شد، از این رو چندان برای نیمه دوم سال جاری ما تاثیرگذار نخواهد بود. البته امکان دارد که اثرگذاری آن از سال بعد و با اعمال سیاست‌هایش، به تدریج خود را نشان دهد.
منبع: دنیای اقتصاد
