به گزارش تجارت، معدن و فولاد: اهمیت حمایت از داخلی‌سازی و کاهش وابستگی به کالا و تجهیزات وارداتی به ویژه در شرایط جنگ اقتصادی و مواجهه با تحریم‌های ظالمانه بر کسی پوشیده نیست. تا جایی که رهبر معظم انقلاب در یک دهه اخیر همواره به مسئله «بومی‌سازی» تاکید فرموده‌اند.
با مرور بیانات مقام معظم رهبری در سنوات اخیر، به وضوح روشن است که بومی‌سازی و تلاش برای دستیابی به فناوری‌های دانش‌بنیان نقش مهمی در منظومه فکری ایشان دارد.
در یک نمونه، رهبر معظم انقلاب سال 1399 در دیداری با اعضای هیأت دولت به موضوع نهضت ساخت داخل قطعات مصرفی تجهیزات صنعتی اشاره و می‌فرمایند: «یکی از موانع، همین مشکلات قطعات است که مکرّر به ما گفته می‌شود که مثلاً فرض کنید فلان ماشین فلان قطعه را ندارد، نمی‌دهند. خب ما در کشور نهضت قطعه‌سازی داریم که خوشبختانه راه افتاده؛ الان چند سال است که نهضت قطعه‌سازی راه افتاده از طرف بخش‌های نیروهای مسلّح، وزارت دفاع و بعضی از بخش‌های دیگر. خیلی خب؛ شما قطعات مورد نیاز را به مراکزی که قطعه‌سازی می‌کنند، به مراکزی که تحقیق و پژوهش در این زمینه می‌کنند، ارجاع کنید تا آن‌ها برایتان قطعه را بسازند؛ و می‌توانند. من عرض بکنم ما قطعات بسیار ظریف و پیچیده را خوشبختانه توانسته‌ایم بسازیم؛ در نیروهای مسلّح، بعضی از قطعاتی که تصوّر نمی‌شد که قابل ساخت باشد، خوشبختانه ساخته شد. از این نهضت قطعه‌سازی استفاده بشود.»
با طراحی و ساخت قطعاتی که توانایی ساخت آن در کشور وجود دارد، به ویژه در شرایط تحریمی که اکنون با آن مواجه هستیم، می‌توان خودباوری صنعتی در کشور را تقویت کرد و با عبور از تحریم ها، قدم مهمی در پیشرفت صنعتی کشور برداشت. از سوی دیگر، ایران اسلامی با داشتن سرمایه‌های ارزشمندی همچون نیروی انسانی جوان و تحصیل کرده و ظرفیت‌های فراوان، توانایی بالقوه ای برای بومی سازی قطعات صنعتی دارد.
شرکت ملی صنایع مس ایران با درک درست این واقعیت در دوره جدید مدیریتی با جدیت به موضوع ساخت داخل قطعات مصرفی مورد نیاز در صنعت مس ورود کرده است تا جایی که برای ایجاد هماهنگی لازم در این راستا، قرارگاهی تحت عنوان «دانش بنیان و ساخت داخل» با عضویت صاحب‌نظران این حوزه و همه دست‌اندرکاران حوزه تولید و عملیات در شرکت ملی مس تشکیل شده است.
اگر بخواهیم نگاهی به آمار و ارقام ساخت داخل در سال 1402 و سه ماهه نخست سال جاری داشته باشیم، شرکت ملی صنایع مس ایران تعداد 7322 قطعه به ارزش 6.7 هزار میلیارد تومان را ساخت داخل کرده که از این میزان، سهم حدود یک هزار شرکت دانش‌بنیان برای قطعات ساخته شده، یک هزار و 350 میلیارد تومان بوده است.
بیشتر از 3500 شرکت داخلی فعال در وندور لیست تأمین کنندگان شرکت قرار دارد که از این بین در حال حاضر با 1099 شرکت دانش بنیان و 1621 شرکت سامانه توان ایران همکاری مستقیم وجود دارد. با این وجود قرارگاه دانش‌بنیان و ساخت داخل به ریاست مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران تشکیل شده است که اهداف اصلی این قرارگاه به شرح ذیل می‌باشد:
۱. افزایش ساخت داخل در راستای اهداف کلان نظام و اجرای فرمایشات مقام معظم رهبری در مجتمع‌های تولیدی و شرکت‌های تابعه و همچنین در احداث پروژه‌های توسعه‌ای با هدف کاهش واردات، ارزبری و نیازمندی به کالاهای خارجی
۲. احصاء نیازهای بومی‌سازی و اقدام به‌صورت نظام‌مند و یکپارچه در راستای کاهش واردات و افزایش ساخت داخل در فرآیند تولید مجتمع های مس و پروژه‌های توسعه‌ای
۳. تعیین اولویت‌های ساخت از لحاظ ارزش کالای وارداتی، میزان مصرف سالیانه آن و اقلام استراتژیک و راهبردی
۴. راه‌اندازی سامانه های یکپارچه خرید و وندور لیست‌ها، اسناد مهندسی و نقشه‌های ساخت و راه اندازی نمایشگاه مجازی نیازها و توانمندی حوزه بومی‌سازی به‌منظور اقدامات نظام‌مند و یکپارچه بین مجتمع‌های تولیدی و شرکت‌های تابعه در پروژه های توسعه‌ای
در این راستا سامانه نمایشگاه مجازی دایمی دستاوردها و نیازهای بومی‌سازی شرکت ملی صنایع می ایران باهدف نمایش دستاوردهای بومی‌سازی و نیازهای شرکت در این حوزه راه‌اندازی گردید تا تمامی شرکت‌هایی که امکان تأمین نیازهای بومی‌سازی شرکت را دارند از این طریق بازدید و آمادگی خود را اعلام نمایند.
اساساً در حال حاضر در شرکت ملی صنایع مس ایران فرایند بومی‌سازی با دو رویکرد در حال انجام است:
۱- بومی‌سازی در تأمین تجهیزات یدکی و مصرفی مجتمع‌های تولیدی:
ابتدا کالاهای موردنیاز مجتمع‌های تولیدی توسط قرارگاه دانش‌بنیان و ساخت داخل مورد بررسی قرار می‌گیرد و درصد ریسک آن مشخص می‌گردد درصورتی‌که امکان ساخت داخل فراهم باشد درخواست از منابع داخلی تأمین می‌گردد و در موارد با درصد ریسک بالا علاوه بر خرید خارجی به‌صورت موازی جهت تأمین داخلی کالا اقدام می‌گردد.
۲- بومی‌سازی در تأمین تجهیزات موردنیاز در پروژه‌های توسعه‌ای:
ابتدا توسط شرکت مهندسی و توسعه صنایع ملی مس ایران (متمم) لیست تجهیزات موردنیاز به همراه مشخصات فنی مدنظر از واحد پروژه‌ها دریافت می‌گردد سپس در قرارگاه دانش‌بنیان و ساخت داخل مورد بررسی قرار می‌گیرد و درصد ریسک آن مشخص می‌گردد درصورتی‌که امکان طراحی یا مهندسی معکوس و ساخت داخل آن فراهم باشد درخواست از منابع داخلی تأمین می‌گردد در غیر این صورت در تأمین از شرکت‌های خارجی مذاکره می‌گردد تاحدامکان انتقال تکنولوژی انجام و قسمت‌هایی از آن که امکان ساخت داخل دارد با همکاری مشترک از منابع داخلی تأمین گردد.
درحال حاضر خوشبختانه با بررسی امکان ساخت داخل فهرست تجهیزات موردنیاز در طرح‌های توسعه‌ای، برخی از تجهیزات با حمایت قرارگاه دانش‌بنیان و ساخت داخل و راهبری شرکت خدمات فنی و مهندسی صنایع و معادن کانی مس مهندسی معکوس شده و یا توسط شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی طراحی و ساخته شده است.
سلول فلوتاسیون سایز 250 مترمکعبی، سرند بعد سگمیل با ظرفیت 1200 تن، تیکنر کنسانتره، فیلتر پرس کنسانتره که جزو اقلام راهبردی پروژه‌های تغلیظ محسوب می‌شود، تاکنون در شرکت ملی صنایع مس ایران، بومی‌سازی شده است. ضمن آنکه درخواست‌های خرید خارجی به‌صورت پیوسته در کمیته بومی‌سازی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت عدم امکان ساخت داخل به وزارت متبوع جهت صدور مجوزات لازم ارسال می‌شود.
همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و ارائه مجوز ساخت بار اول برخی تجهیزات و قطعات مهم راهبردی هم در دستور کار شرکت ملی صنایع مس ایران قرار دارد که شکل‌گیری و گسترش فعالیت‌های این‌چنینی برای اولین‌بار در دوره جدید مدیریتی شرکت شکل‌گرفته است که قطعاً تحقق چنین روندی، آثار بسیار مفیدی برای اقتصاد کشور به‌ویژه صنعت مس برجای خواهد گذاشت.
