به گزارش تجارت، معدن و فولاد: تبدیل زغال‌سنگ به کک، یک فرآیند کلیدی در صنایع فولادسازی و فلزات است. کک ماده‌ای است که در کوره‌های بلند مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل توانایی آن در ایجاد حرارت بالا و بهبود کیفیت ذوب آهن، اهمیت ویژه‌ای دارد.
مراحل تولید کک از زغال‌سنگ
۱- انتخاب زغال‌سنگ مناسب
اولین مرحله، انتخاب زغال‌سنگ مناسب است. زغال‌سنگ‌های با کیفیت کک‌سازی باید دارای ویژگی‌هایی مانند داشتن نسبت کربن بالا و میزان ناخالصی‌های کم باشند. این زغال‌سنگ‌ها در مناطق خاصی از دنیا، به‌ویژه در استرالیا و آمریکای شمالی یافت می‌شوند.
۲- آماده‌سازی زغال‌سنگ
در این مرحله، زغال‌سنگ به ذرات ریز خرد و غربال می‌شود تا از دانه‌های بزرگ‌تر و ناخالصی‌ها جدا شود. سپس این زغال‌سنگ خرد شده، آماده برای ورود به کوره‌های مخصوص می‌شود.
۳- پخت در کوره‌های کُکسازی
زغال‌سنگ خرد شده به کوره‌های بدون هوا (کوره‌های کُکسازی) منتقل می‌شود. در این کوره‌ها، دمای زغال‌سنگ به بیش از ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و فرآیند پیرولیز (تجزیه حرارتی در غیاب اکسیژن) آغاز می‌شود. در این فرآیند، مواد فرار زغال‌سنگ از بین می‌روند و ماده‌ای جامد و پر انرژی به نام کک به دست می‌آید.
۴- بازیابی محصولات جانبی
طی فرآیند کُکسازی، محصولات جانبی مهمی مانند گاز کوره، قیر و آمونیاک نیز به دست می‌آید که در صنایع شیمیایی و تولید انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۵- خنک‌سازی کک
پس از خروج از کوره‌ها، کک باید به سرعت خنک شود. این کار معمولاً با آب یا هوای سرد انجام می‌شود. سپس کک به اندازه‌های مختلف شکسته می‌شود تا در کوره‌های بلند مورد استفاده قرار گیرد.
نقش کک در صنایع فولادسازی
کک یکی از عوامل کلیدی در فرآیند تولید فولاد است. این ماده با ایجاد حرارت بالا، باعث ذوب سنگ‌آهن و تشکیل چدن مذاب می‌شود. بدون وجود کک، کوره‌های بلند قادر به تولید حرارت کافی برای ذوب سنگ‌آهن نیستند. علاوه بر این، کک به عنوان یک عامل احیاءکننده در کوره عمل می‌کند و اکسیژن موجود در سنگ‌آهن را حذف می‌کند.
اهمیت در صنایع
فرآیند تولید کک از زغال‌سنگ، با وجود پیچیدگی و هزینه‌های بالا، همچنان به‌دلیل نقش حیاتی آن در تولید فولاد ادامه دارد. امروزه، نوآوری‌هایی مانند استفاده از مواد جایگزین مانند گاز طبیعی یا زغال‌سنگ پودری در کوره‌های بلند به عنوان گزینه‌های جدید مطرح شده‌اند، اما کک هنوز هم به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش در بسیاری از کارخانجات فولادسازی مورد استفاده است.
در نهایت، این فرآیند به عنوان یک بخش ضروری در زنجیره تأمین فولاد، همچنان نقشی کلیدی در توسعه صنایع سنگین و تولید فولاد در سراسر جهان دارد.
