بخش معدن شامل زیرشاخه‌هایی مانند استخراج کانه‌های فلزی و زغال‌سنگ است. تغییرات قیمت انرژی، ماشین‌آلات و تجهیزات استخراجی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر تورم تولیدکننده این بخش به شمار می‌روند.

استخراج مواد معدنی حدود ۷ دهم درصد در تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور نقش دارد؛ و در این ۶۰ سال اخیر هیچگاه بیشتر از یک درصد نبوده است. حتی با افزودن نقش سایر صنایع مرتبط با معدن، این رقم فقط به چهار درصد افزایش می‌یابد که عوامل بسیاری در این امر مؤثر بوده‌اند از جمله عدم وجود زیرساخت‌های مناسب، موانع قانونی، مشکلات اکتشاف و کنترل دولت.

قباد شاه‌کرمی مدیر نظارت و بهره‌برداری شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در توضیح عملکرد بخش نظارت و بهره‌برداری ایمپاسکو در طول سال ۱۴۰۳ عنوان کرد: در بخش سنگ آهن، میزان استخراج به ۵۰ میلیون تن رسید که تحقق ۱۰۴ درصدی برنامه سالانه را نشان می‌دهد. همچنین، تولید کانسنگ سرب و روی ورودی بیش از یک میلیون تن بوده که نسبت به برنامه تدوین شده، ۱۱۸ درصد تحقق یافته است.

طرفداران این رویکرد استدلال می‌کنند که معدن‌کاری هوشمند اقلیمی به کشورهای فقیر اما غنی از ذخایر معدنی موردنیاز برای‌ گذار انرژی اجازه می‌دهد تا اقتصاد خود را توسعه دهند، در حالی که همزمان استانداردهای اقلیمی را رعایت می‌کنند – مثلا با استفاده از انرژی تجدیدپذیر به جای زغال‌سنگ برای تامین انرژی عملیات معدنی.

پیش از بحران کرونا، چین برنامه‌ریزی کرده بود تا سال ۲۰۵۰ به هدف صفر کردن انتشار کربن در صنعت فولاد دست یابد و هند نیز این هدف را برای سال ۲۰۶۰ تعیین کرده بود. اما شرایط پیش‌آمده و محدودیت‌های انرژی باعث شد هر دو کشور برنامه‌های خود را ۱۰ سال به‌تعویق بیندازند. چین در سال ۲۰۲۲ رسما اعلام کرد که هدف سبز کردن کامل صنعت فولاد را به سال ۲۰۶۰ موکول کرده است و هند نیز زمان دستیابی به این هدف را به سال ۲۰۷۰ تغییر داد.

طبق جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران، در دی ماه ۱۴۰۳ درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش معدن در ۱۲ ماه منتهی به دی ماه ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه در سال قبل، ۲۵.۷ درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل (۲۵.۰ درصد)، ۰.۷ واحد درصد افزایش داشته است.

امروزه، شرکت‌های بزرگ فولادی در سطح جهانی عمدتاً از روش کوره‌بلند برای تأمین ماده اولیه خود استفاده می‌کنند، در حالی که شرکت‌های کوچک‌تر به روش کوره‌قوس الکتریکی و آهن اسفنجی یا قراضه روی آورده‌اند. با توجه به چالش‌های ناشی از گرمایش زمین و تأثیر منفی زغال‌سنگ بر تغییرات اقلیمی، صنایع فولاد به سمت افزایش سهم استفاده از قراضه به عنوان ماده اولیه تشویق می‌شوند.

خاورمیانه در آستانه یک تغییر اساسی در تولید انرژی قرار دارد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ میلادی حدود ۷۵ میلیارد و ۶۳۰ میلیون دلار در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کند. کشورهای این منطقه اهداف بلندپروازانه‌ای برای کاهش وابستگی تاریخی خود به سوخت‌های فسیلی تعیین کرده‌اند. این گذار انرژی، ناشی از درک این واقعیت است که تنوع‌بخشی به منابع انرژی برای ثبات اقتصادی و پایداری زیست‌محیطی در بلندمدت ضروری است.

تولید فولاد به طور سنتی به استفاده از زغال‌سنگ و گاز طبیعی وابسته است که منجر به انتشار مقادیر زیادی دی‌اکسید کربن می‌شود. با توجه به تغییرات اقلیمی و فشارهای جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، صنعت فولاد به دنبال روش‌های نوین و پایدار است. هیدروژن به عنوان یک منبع انرژی پاک و با پتانسیل بالا برای کاهش کربن در فرآیند تولید فولاد، به سرعت در حال جلب توجه است.

خدایار کریم‌نژاد، مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، در مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل شرکت زغالسنگ البرز مرکزی بر افزایش سرمایه‌گذاری در این منطقه برای تبدیل شدن به قطب تولید و اشتغال تأکید و تصریح کرد: تمام تلاش ما بر توسعه اکتشافات معدنی و تقویت زیرساخت‌های این حوزه متمرکز است و هر میزان اعتباری که برای این هدف نیاز باشد، بدون محدودیت تامین خواهد شد.

مرکز آمار ایران طی گزارشی، تورم تولیدکننده بخش معدن را اعلام کرد که بر اساس آن، درآبان ماه ۱۴۰۳، شاخص قیمت تولیدکننده بخش معدن دو هزار و ۳۶۵.۴ محاسبه شده که نسبت به ماه قبل (تورم ماهانه) ۰.۹ درصد، نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۲۹.۸ درصد و در ۱۲ ماه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه)، ۲۶.۳ درصد افزایش داشته است.

فولاد سبز، نویدبخش آینده‌ای پایدارتر در صنعت فولاد است. این نوع فولاد که با استفاده از روش‌های تولید کم‌کربن و انرژی‌های تجدیدپذیر تولید می‌شود، گامی مهم در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله با تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود.