به گزارش تجارت، معدن و فولاد: رشد ۱۳درصدی بخش معدن در برنامه هفتم توسعه هدفگذاری شده اما بخش معدن هر روز با تهدیدات جدیدی روبه‌رو می‌‌‌شود که نااطمینانی را برای کسب‌‌‌وکارهای این حوزه افزایش می‌‌‌دهد و همین عامل انگیزه سرمایه‌‌‌گذاری را کاهش می‌‌‌دهد. برای نمونه با وجود تاکید پیوسته روی توسعه بخش معدن، برخی از بدیهی‌‌‌ترین زیرساخت‌‌‌ها برای تحقق این هدفگذاری فراهم نیست و همین موضوع افزایش هزینه تولید، خروج سرمایه‌‌‌گذاران و تهدید رشد در آینده را پیش‌روی بخش معدن گشوده و ارزآوری بخش معدن را با چالش جدی روبه رو ساخته است.
از جمله چالش‌‌‌های فعلی معدنکاران تامین مواد ناریه به عنوان بخشی از نیاز اولیه یک فعالیت معدنی است. به گفته معدنکاران در کمترین حالت، نیاز به مواد ناریه در طول برنامه تا دو برابر افزایش پیدا میکند این در حالی است که این مواد در شرایط فعلی نیز با تاخیر و قیمت بالا به دست معدنکاران می‌‌‌رسد. از آنجا که دسترسی به ماشینآلات مدرن حفاری و ... چه به صورت نو و چه کارکرده در دسترس فعالان معدنی نیست، دسترسی سخت به مواد ناریه و آتش‌‌‌زا می‌‌‌تواند تهدید جدیدی برای رشد فعالیت‌‌‌های معدنی باشد. بدیهی است در شرایطی که رشد بخش معدن در هدفگذاری برنامه هفتم دو رقمی در نظر گرفته شده، نه تنها نهاده‌‌‌های تولید در این بخش باید در ابعاد گسترده‌‌‌تری در دسترس صنایع معدن و معدنکاران باشد که امکان تامین امن و با قیمت مناسب نیز یک مساله حیاتی است. حال آنکه خبرها از رشد چندصد برابری قیمت مواد آتش‌‌‌زا و ناریه همزمان با کاهش دسترسی به این مواد حکایت دارد.
فعالان اقتصادی معتقدند برای رسیدن به نتایج قابل قبول و پیدا کردن راهکارهای عملیاتی در هر بخش از زنجیره تولید تا مصرف مواد ناریه، باید تعامل و گفتمان لازم بین ذی‌‌‌نفعان اتفاق بیفتد. در حال حاضر افزایش جهشی و چندباره قیمت مواد ناریه، ارائه نامنظم این مواد، حمل غیراستاندارد آنها، نبود تنوع لازم این مواد برای تامین نیازهای متنوع معدنکاران و در نهایت وجود انحصار در روند تولید و حمل آنها موضوعات مورد اعتراض بخش خصوصی است که در جلسات شورای گفت و گو مورد بحث قرار گرفت. طبق آنچه در این جلسه تشریح شد در حال حاضر قیمت مواد ناریه بدون نظارت و بدون هیچ چارچوب مشخصی، تعیین می‌‌‌شود و در روند قیمتگذاری نیز نظرات بخش‌خصوصی دریافت نمی‌‌‌شود. علاوه بر مساله قیمت، معدنکاران با معضل پایین بودن کیفیت مواد تولید نیز مواجه هستند که موجب می‌‌‌شود انفجارهای نامطلوبی داشته باشند و هزینه تولید آنها افزایش پیدا کند.
در عین حال فعالان بخش معدن نسبت به روند حمل این مواد نیز منتقد بوده و تاکید دارند به‌‌‌رغم اضافه شدن سه شرکت دیگر به تنها شرکت حمل‌‌‌کننده این مواد، طی چند ماه گذشته همچنان فضای انحصاری بر این حوزه حاکم بوده و شرایط رقابتی به وجود نیامده است. سید‌‌‌احمد مشکانی، عضو هیات‌‌‌‌‌‌‌مدیره انجمن مس در گفت و گو با « دنیای اقتصاد» با بیان اینکه اگر استخراج یک معدن به درستی انجام نشود و مواد ناریه به موقع و با قیمت مناسب به دست معدنکاران نرسد، میزان تولید پایین خواهد آمد و معدن به سمت زیان‌دهی خواهد رفت، گفت: مواد ناریه یکی از مصارف روزانه، هفتگی و ماهانه معادن کوچک تا بزرگ هستند، و مقدار مصرف ناریه، به طور مستقیم با هزینه استخراج و قیمت تمام شده ماده معدنی دارد. قیمت مواد ناریه هم‌اکنون بالا است و به صورت کاملا نامنظم در اختیار معدنکاران قرار می‌گیرد و معدنکاران را دچار مشکلات عدیده‌ای کرده است.
این کارشناس ادامه داد. به جای آتشباری در معادن، در معادن کوچک و متوسط می‌توان از ماشینآلات قوی استفاده کرد، ولی دو چالش وجود دارد یک ورود ماشین آلات نو و به قیمت مناسب و دیگری پایین آمدن سرعت عمل استخراج، که هر کدام این موضوع را کم رنگ میکند. در همین شرایط سخت افزایش قیمت مواد ناریه به دلیل مشکلات دولت ناباورانه است. چه کسانی و به چه علتی چنین تصمیمی گرفتند مشخص نیست.
به گفته او در حال حاضر اجرای آن برای معدنکاران کوچک و متوسط به تقریب امکان‌پذیر نیست. قیمتگذاری دستوری و تعرفه‌ها سود معدن‌کاری را کم کرده است و هزینههای بیشتر امکان ادامه کار را سخت خواهد کرد.
مشکانی در پایان تاکید کرد: دولتمردان باید با برآوردهای کارشناسانه و هزینههای تولید مدلی مناسبی برای قیمت گذاری معدنی داشته باشند و در این شرایط سخت به کمک تولید و معدنکاران بشتابند.
افزایش ۷۰۰ برابری قیمت مواد ناریه
در این ارتباط محمدرضا بهرامن، نایب‌‌‌رئیس اتاق ایران و رئیس خانه معدن ایران در آخرین جلسه شورای گفت و‌‌‌گوی دولت و بخش‌خصوصی گفت: این سطح از افزایش قیمت برای مواد ناریه (حدود ۷۰۰ برابر) بی‌‌‌معناست و فعالان اقتصادی را اذیت میکند.
بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران نیز در این نشست انحصاری بودن بازار مواد ناریه را عامل اصلی افزایش بهای این مواد تا این حد دانست و گفت: در حال حاضر علاوه بر قیمت، روی کیفیت این مواد نیز بحث داریم. مواد اولیه تولید مواد ناریه تا ۷۰۰ برابر بالا نرفته که شاهد این سطح از افزایش قیمت باشیم.
به گفته این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران برای حل مشکل به تعامل نیاز است. اصلاح قیمت و کیفیت ضرورت دارد. مهم این است که مشکل حل شود.
در این نشست در واکنش به اظهارات فعالان معدنی، عنوان شد در روند تهیه مواد ناریه بیش از ۹۰درصد از مواد پتروشیمی استفاده می‌‌‌شود که مواد پتروشیمی افزایش قیمت قابل توجهی در سال‌‌‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ داشته است. موضوع انحصاری بودن آن هم برگرفته از قانون بوده است. با این توضیحات پیشنهاد شد کمیته‌‌‌ای تخصصی شکل بگیرد و موضوع کیفیت، انحصار در حمل و‌نقل این نوع مواد و قیمت مواد ناریه را بررسی کرده و مورد بازنگری قرار دهد. از طرفی تاکید شد که در حال حاضر سالانه بالغ بر ۳۰۰ هزار تن مواد ناریه در کشور تولید و حدود ۷۰درصد از این مواد، توسط معادن بزرگ استفاده می‌‌‌شود. تولیدات ایران در این حوزه به بازارهای صادراتی نیز ارسال می‌‌‌شود که می‌‌‌تواند بیانگر کیفیت مناسب و استاندارد این محصولات باشد. در نهایت مقرر شد ظرف یک ماه در چارچوب کمیته‌‌‌ای تخصصی مشکلات ناشی از انحصار، قیمت و کیفیت مواد ناریه حل‌‌‌وفصل شود.
