دولت در سیاست جدید خود، گاز تحویلی به صنایع فولاد به‌ویژه واحدهای تولید آهن اسفنجی را با تعرفه سوختی محاسبه می‌کند؛ تصمیمی که به گفته یک کارشناس صنعتی، بر پایه یک خطای مفهومی و ساختاری اتخاذ شده و می‌تواند مزیت راهبردی ایران در بازار جهانی فولاد را به مخاطره اندازد.

کیوان جعفری‌ طهرانی، کارشناس ارشد بازارهای صنایع فلزی و معدنی: از سال ۲۰۱۴ حضور شرکت‌ های خارجی در کشور آفریقا قوت گرفته و در حال‌حاضر چین و عربستان صعودی حضوری فعال دارند.

در شرایطی که اقتصاد ایران با نوسانات ارزی، تحریم‌های بین‌المللی و رکود داخلی مواجه است، نقش بنگاه‌های صنعتی در خلق ارزش افزوده، تولید ثروت و تقویت توان صادراتی کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده‌اند. در این میان، شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در منطقه، توانسته با اتخاذ استراتژی‌های نوین در بازاریابی، تولید هدفمند، و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین‌المللی، عملکردی فراتر از انتظار ارائه دهد.

بر اساس تازه‌ترین آمار انجمن جهانی فولاد، شرکت فولاد مبارکه اصفهان در سال ۲۰۲۴ با تولید ۱۰.۱۹ میلیون تن فولاد خام، تنها نماینده ایران در جمع یکصد تولیدکننده برتر جهان است. این شرکت در رتبه ۴۴ جهانی قرار گرفته، هرچند نسبت به سال قبل (رتبه ۴۳) یک پله افت را تجربه کرده است. این وضعیت، واقعیتی تلخ را برای صنعت فولاد ایران گواهی می‌دهد؛ غیبت دیگر بازیگران ایرانی و توقف رقابت‌پذیری در سطح بین‌المللی. چرا که کشور‌های منطقه، شرکت‌هایی، چون توسیالی و اِردمیر ترکیه، اِزاستیل مصر و حدید عربستان را به جمع صد شرکت برتر جهان فرستاده‌اند، در ایران تنها نام فولاد مبارکه روی این فهرست باقی مانده است. این موضوع فقط یک اتفاق نیست؛ بلکه ریشه در سیاست‌گذاری‌های غلط، چالش‌های داخلی و ضعف در دیپلماسی اقتصادی دارد.

در سال ۲۰۲۴، تولید جهانی فولاد به حدود ۱.۹ میلیارد تن رسید؛ رقمی که گرچه رشد محدودی نسبت به سال گذشته داشت، اما بازتابی از تحولات ژئوپلیتیک، روندهای سرمایه‌گذاری و تقاضای مصرفی در کشورهای پیشرو است. در این میان، چین با تولید بیش از ۱ میلیارد تن، معادل بیش از ۵۳ درصد کل تولید جهانی، همچنان یکه‌تاز بازار باقی ماند.

کیوان جعفری طهرانی ، تحلیلگر بازارهای جهانی معدن و صنایع معدنی گفت: قیمت جهانی آهن اسفنجی به پایین‌ترین سطح در چهار سال اخیر رسیده و بازارهای مصرف فولاد از چین تا هند در رکود فرو رفته‌اند. در این میان، صادرات گندله ایران به هند که بازار جدیدی است نیز به دلیل فصل مانسون هندوستان و نوسانات ژئوپلیتیکی منطقه‌ای کاهش یافته است.

فولاد خوزستان در سال ۱۴۰۰، با صادرات حدود ۲.۱ میلیون تن از محصولات خود به بازارهای جهانی، به ارزش بیش از ۱.۳ میلیارد دلار، سهم ۳ درصدی از کل ارزآوری کشور را به خود اختصاص داد و با ۱۲۰ درصد رفع تعهدات ارزی، به اقتصاد کشور و ثبات بازار ارز کمک بزرگی کرد.

از نظر مصرف داخلی، دولت چین اقداماتی را با هدف تامین مالی مجدد بدهی دولت‌های محلی در سپتامبر سال جاری آغاز کرد، اقدامی که قبلاً تأثیر مثبتی بر سرمایه‌گذاری زیرساختی داشته است. بنابراین، در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۲۴، سرمایه‌گذاری زیرساختی در چین نسبت به سال قبل ۴.۳ درصد افزایش یافته است، در حالی که در ۹ ماه اول ۴.۱ درصد افزایش یافت.

هم‌زمان با روز ملی صادرات، علیرضا منصوری، مدیر صادرات فولاد مبارکه ضمن بیان مطلب فوق گفت: در چنین شرایطی شرکت‌های مختلف به دنبال افزایش تولید و استفاده حداکثری از ظرفیت در اختیار خود هستند و متعاقب آن با توجه به کاهش تقاضا در محدوده جغرافیایی کشور خود به سمت بازار‌های خارجی هجوم می‌برند تا بخشی از تولیدات خود را در بازار‌های خارجی به فروش برسانند.

طیب‌نیا با تأکید بر اینکه در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها شاهد این هستیم که کل زنجیره فولاد دچار خسران و مشکل می‌شود، افزود: به‌طورقطع در مواجهه با مشتریان، فولاد مبارکه همواره تسهیلگری در امر پرداخت آن‌ها را مدنظر داشته است؛ اما نباید فراموش کرد که فولاد مبارکه نیز برای تأمین هزینه‌های تولید و تأمین منابع موردنیاز برای اجرای طرح‌های توسعه خود نیاز به منابع مالی دارد و در حال حاضر آن‌ها را به‌صورت نقد پرداخت می‌کند؛ بنابراین مشتریان این شرکت نیز باید درک متقابلی از شرایط موجود داشته باشند.

داده‌‌‌های جهانی نشان می‌دهد، در معاملات روز گذشته (دوشنبه، ۱۶سپتامبر ۲۰۲۴)، قیمت محموله‌‌‌های سنگ‌آهن با محتوای آهن ۶۲درصدی دوباره به سمت ۹۲دلار کاهش یافت. این در حالی است که بعد از سقوط بهای سنگ‌‌‌آهن به کانال ۹۰دلاری در روزهای ابتدایی سپتامبر، قیمت‌های آتی سنگ‌‌‌آهن در روز پنج‌شنبه، ۱۲سپتامبر به بیش از ۹۳ دلار در هر تن، افزایش یافت و به بالاترین حد خود در بیش از یک‌هفته منتهی به آن روز رسید.

سرمایه‌گذاران بر اقتصاد در حال مبارزه چین متمرکز هستند آن هم در شرایطی که احتمال رکود اقتصادی در آمریکا را نیز در نظر دارند و فدرال رزرو به سمت کاهش نرخ بهره رفته است. در مورد کامودیتی‌هایی از جمله فولاد، هشدار بائو استیل بر خطرات بخش تقاضا و قیمت‌ها و همچنین آنچه آرسلورمیتال فولادساز شماره ۲ جهان افزایش "تهاجمی" صادرات از چین می‌نامد، تاکید می‌کند.