کشورهای بسیاری در زمینه معادن، سرمایه های کلانی دارند که در رتبه اول، استرالیا قرار گرفته است. استرالیا با دارا بودن معادن بزرگ و سرمایه بسیار، جایگاه نخست را در زمینه معادن زغال سنگ، آهن و مس به خود اختصاص داده است. این آمار که در سال ۲۰۲۱ منتشر شده است، نشان می دهد که برزیل، سوئیس و روسیه در رتبه های سوم و چهارم قرار گرفته اند. جالب است بدانید که از نظر دارا بودن سرمایه، استرالیا رتبه دوم را هم به خود اختصاص داده است.

مشکل ناترازی انرژی یکی از مهم‌ترین مشکلات سال‌های گذشته و یکی از بحران‌های پیش روی کشور است. مشکلی که در سال جاری بیش از از سال‌های گذشته گریبان صنعت کشور را گرفت؛ به طوری که در تابستان سال جاری ابتدا مقرر شد یک روز در هفته برق شهرک‌های صنعتی مطابق برنامه قطع شود، اما گزارش‌ها حاکی از این است که اخیرا در برخی شهرک‌ها قطعی برق به سه روز در هفته هم رسیده است.

«احمد مرادی» با اشاره به اینکه ناترازی برق و برنامه خاموشی‌ها سال‌هاست که دغدغه دولت و صنایع است، گفت: در مهرماه سال ۱۴۰۰ تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت نیرو و وزارت صمت مبنی بر احداث حداقل ١٠ هزار مگاوات نیروگاه خود تامین در شرکت‌های صنعتی امضا شد، اما تاکنون اقدامات قابل توجهی برای این منظور در این دو وزارت‌خانه انجام نشده است. مجلس دوازدهم پیگیر انجام تعهدات این تفاهم‌نامه است.

اما به‌رغم تحریم‌ها، مهم‌ترین گلوگاه صادراتی فولاد ایران، ناترازی انرژی؛ خودتحریمی با صدور دستورالعمل‌های خلق الساعه، پیمان سپاری ارزی با محوریت بهای ارز در سامانه مبادله و کاهش جذابیت صادرات رسمی همچنین ناترازی انرژی و کاهش سرعت احداث واحد‌های جدید و وقفه در توسعه صنعت فولاد است. به جرات می‌توان گفت که در صورت مرتفع شدن موارد فوق شاهد جهش ارزآوری صادراتی در تراز تجارت خارجی فولاد خواهیم بود.

علی آقامحمدی، رئیس کارگروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در بازدید از شرکت فولاد هرمزگان با اشاره به اینکه در سال گذشته نیز از این شرکت بازدید کرده بود، اظهار داشت: یکی از برنامه‌های توسعه اقتصاد دریا محور در استان هرمزگان استقرار صنایع آب‌بر همچون فولاد در کنار دریا است و باید این صنایع در کنار دریا مستقر شوند. در حالی که بخش عمده‌ای از صنعت فولاد کشور در مرکز قرار دارد.

قطع برق شرکت‌های صنعتی، به ویژه فولادسازان، امسال هم مانند سه سال گذشته گریبان تولید را گرفت و زمان از دست رفته‌ی تولید در اغلب شرکت‌ها بر یک ماه نیز بالغ شده است و مشخص نیست که فرصت تولید چندصدهزار تن دیگر در نهایت از فولادسازان گرفته شود.

با توجه به ایجاد ناترازی انرژی و محدودیت‌های برق در سال جاری، درآمد شرکت کاهش یافته و اختلاف بوجود آمده در هزینه و درآمد، برای آنکه در روند تولید شرکت خللی ایجاد نشود و بالا رفتن تاب آوری شرکت و عبور از مرحله‌ی گذار، سیاست شرکت در حوزه‌ی هزینه‌ها به صورت انقباضی خواهد بود.

«مهدی کویتی» با اعلام اینکه سالانه برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام نیازمند ۴۸.۰۰۰ میلیون کیلووات ساعت برق هستیم اعلام کرد: با فرض ثبات مصرف برق در سایر بخش‌ها، برای جبران ناترازی انرژی در صنعت فولاد نیازمند اضافه شدن حداقل ۴.۰۰۰ مگاوات ظرفیت جدید (نیروگاه جدید) هستیم.

این میزان درآمد ارزی غیر نفتی حدوداً ۴۳% از نیاز ارزش کشور را پوشش می‌دهد و به گواه کارشناسان، این صنعت می‌تواند در سال پیش رو قابلیت افزایش تا ۱۰ میلیارد دلار داشته باشد. در نتیجه از این حیث می‌توان گفت صنعت فولاد فراتر از یک صنعت پایه، یک صنعت راهبردی در پایداری اقتصاد است.

محسن مصطفی‌پور، مدیرعامل فولاد غدیر نی‌ریز با اشاره به جایگاه انجمن تولیدکنندگان فولاد در حمایت از فولادسازان اظهار داشت: درست است که برخی تصمیمات مانند برق و گاز و موارد دیگر در اختیار انجمن نیست، اما برخی تصمیمات دیگر در اراده و اختیار تولیدکنندگان و اعضای هیات مدیره انجمن فولاد است.

مهران محجوب‌نژاد درباره عدم‌النفع فولادسازی افزود: عدم‌النفع تولید بیشتر در بخش فولادسازی با کسری برق و در بخش احیای مستقیم با کسری گاز مواجه است. یعنی اگر به طور میانگین دو تا سه ماه تولید نداشته باشیم و به علت مشکلات ناشی از کمبود انرژی، تولید متوقف شده باشد، طبق محاسبات، حداقل دو تا سه میلیارد یورو عدم‌النفع فقط در بخش کمبود و کسری گاز است.

ضریب بهره‌برداری فولاد ایران در سال ۱۴۰۲به ۶۵ درصد رسیده و ۱۷ میلیون تن ظرفیت تولید صرفاً در این حلقه خالی مانده است! لذا با توجه به صدور بیش از ۱۲۵ میلیون تن مجوز احداث واحد‌های فولادی در دو سال اخیر و همچنین بحران ناترازی انرژی در کشور لازم است در رویه صدور مجوز‌های این صنعت کاملاً بازنگری شود.