آهن اسفنجی به عنوان یکی از مهم‌ترین مواد اولیه در زنجیره تولید فولاد، نقش کلیدی در ارتقاء بهره‌وری و کاهش وابستگی به واردات قراضه دارد. در سال‌های اخیر، با توجه به سیاست‌های کلان توسعه صنعت فولاد در کشور و حرکت به سوی تکمیل زنجیره ارزش، شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر به عنوان یکی از بازیگران محوری منطقه گل‌گهر، اقدامات مؤثری در افزایش ظرفیت تولید آهن اسفنجی انجام داده است.

صنعت فولاد، پایه‌ای‌ترین سنگ بنای توسعه صنعتی و اقتصادی هر کشوری است و در ایران نقش حیاتی در رشد زیرساخت‌ها و اشتغال ایفا می‌کند. با این حال، تولید فولاد به دلیل فرآیندهای انرژی‌بر و وابستگی شدید به منابع طبیعی، بار قابل‌توجهی بر محیط زیست و اقتصاد وارد می‌آورد. در این میان، بازیافت قراضه فولاد به عنوان راهکاری استراتژیک، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در کاهش مصرف انرژی و حفظ محیط زیست پیدا کند. در این یادداشت با رویکردی جامع، به بررسی اهمیت و مزایای بازیافت قراضه در صنعت فولاد ایران می‌پردازیم و نقش آن در تحقق توسعه پایدار را بررسی کرده‌ایم.

در دنیای فولاد که هر روز رقابت‌ها پیچیده‌تر و فناوری‌ها، پیشرفته‌تر می‌شوند، ایجاد واحد‌های تولیدی بزرگ مانند واحد احیای مستقیم مگامدول جهان فولاد سیرجان، یک گام جسورانه در مسیر توسعه و خودکفایی صنعتی است.

مصرف جهانی ضایعات آهنی در نیمه اول سال جاری، بر اساس گزارش بیگ مینت، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱.۵ درصد کاهش یافته و به ۳۲۵ میلیون تن رسیده است. کاهش مصرف این ماده اولیه عمدتاً در کشورهایی مانند مکزیک (-۱۷٪)، کره جنوبی (-۱۲٪)، کانادا (-۲٪)، امریکا (-۲٪)، ژاپن (۲-٪) و روسیه (-۲٪) مشاهده شد که منجر به کاهش آمار کلی جهانی شد.

علیرغم اینکه تولید جهانی فولاد در نیمه اول سال در سطح ژانویه تا ژوئن سال قبل (۹۵۴ میلیون تن) باقی مانده است، عوامل اقتصادی به ویژه تورم و تأثیر آن بر تقاضا در صنعت و ساخت و ساز بر نتایج نهایی صنعت فولاد بازارهای کلیدی تأثیر منفی گذاشته است. به ویژه، افزایش قابل توجه صادرات فولاد چین با قیمت های پایین به تولید فولاد در بسیاری از کشورها آسیب رسانده که تأثیر مستقیمی بر مصرف قراضه آن ها داشته است.

کیوان جعفری طهرانی، کارشناس ارشد حوزه فلزات می‌گوید: سیاست‌های فعلی چین مبتنی بر توسعه صادرات فولاد است تا صنایع فولادی این کشور از ضرر خارج شوند. ولی با شروع تعطیلات طولانی مدت در چین یعنی از اول تا هفتم اکتبر و کاهش موجودی کارخانه‌های فولادی، شاهد بازار با ثبات‌تری خواهیم بود.

بیش از ۸۵ درصد از تولید فولاد این کشور از قراضه آهن استفاده می‌کند و کارخانه‌های فولاد ایتالیایی از نظر بازیافت ضایعات رتبه اول را در اتحادیه اروپا دارند. به این ترتیب در سال ۲۰۲۲ کارخانه‌های فولاد این کشور ۱۸.۷ میلیون تن قراضه آهن را فرآوری کردند.