به گزارش تجارت، معدن و فولاد: این هم افزایی صنعت و دانشگاه، نه تنها وابستگی به واردات را می‌شکند، بلکه آینده اقتصاد ایران را در مسیر رقابت جهانی بازتعریف می‌کند.
اصفهان را سال‌ها به عنوان قلب فولاد ایران می‌شناختند، اما امروز روایت دیگری در حال شکل‌گیری است؛ روایتی که از دل دانشگاه‌ها و شهرک علمی و تحقیقاتی بیرون آمده و در پیوند با صنایع بزرگی همچون فولاد، زیست بوم دانش بنیان این استان را به یکی از پرتحرک ترین بسترهای نوآوری کشور بدل کرده است.
چالش های پیچیده دانش بنیان ها
از دهه ۸۰ که اولین مرکز رشد دانش بنیان در اصفهان پا گرفت، کمتر کسی تصور می‌کرد روزی این شرکت‌های کوچک و نوپا بتوانند در صنایع استراتژیک کشور نقشی جدی ایفا کنند. در آن زمان مسئله، صرفاً هدایت ایده‌ها و تأمین بودجه‌های اندک بود.
امروز اما معادله تغییر کرده است. شرکت‌های دانش‌بنیان به بلوغ رسیده‌اند و چالش های پیچیده تری پیش روی آنهاست: نقدینگی، بازار و شبکه سازی. درست همین نقطه است که صنایع بزرگ، مانند فولاد مبارکه ، وارد صحنه می‌شوند.
فولاد مبارکه تنها در سال ۱۴۰۳، خرید بیش از دو هزار میلیارد تومان از محصولات دانش بنیان را تعهد کرده است. اقدامی که بیش از یک قرارداد تجاری، یک پیام روشن دارد: اگر می‌خواهید به فناوری بومی تکیه کنید، باید بازار پایدار برای آن بسازید. این حمایت، اعتماد شرکت های فناورانه را به بازار داخلی افزایش داده و الگویی برای سایر بخش‌های صنعتی، به‌ویژه معدن، فراهم آورده است.
معدن یکی از صنایع تشنه نوآوری است. فرآیندهای سنتی، هزینه‌بر و وابسته به واردات، ظرفیت رقابت جهانی را کاهش داده‌اند. در چنین شرایطی، فناوری‌های بومی‌شده‌ای که از دل شرکت های دانش بنیان بیرون می‌آیند از تجهیزات استخراج گرفته تا نرم افزارهای مدیریت زنجیره تأمین به ابزاری حیاتی برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها تبدیل شده‌اند. همکاری فولاد مبارکه با بیش از ۷۷۰ شرکت دانش بنیان، سرمایه‌گذاری هزار میلیارد تومانی در بومی‌سازی تجهیزات و تزریق ۱,۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه خطرپذیر به پروژه‌های فناورانه، تصویری روشن از این مسیر ترسیم می‌کند.
خطر شکست دومینویی
با این حال، این زیست بوم هنوز با تناقض‌های جدی دست و پنجه نرم می‌کند. همان‌طور که رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی هشدار داده، تقاضا از عرضه پیشی گرفته و خطر شکست دومینویی میان شرکت های فناورانه واقعی است. مشکل نقدینگی همچنان بزرگ ترین مانع است و تمایل برخی صنایع به واردات، حتی در مواردی که محصول داخلی ارزان‌تر و باکیفیت‌تر است، انگیزه نوآوری را کاهش می‌دهد. ریشه این مسئله گاه در بی‌اعتمادی و گاه در تعارض منافع نهفته است.
راه‌حل روشن است: برگزاری نمایشگاه های تخصصی، یارانه به خریداران و ترویج فرهنگ خرید کالای داخلی. اما شاید مهم‌تر از همه، الگوبرداری سایر صنایع از فولاد مبارکه باشد. این شرکت نه تنها حلقه گمشده میان دانشگاه و صنعت را پر کرده، بلکه با تعریف پروژه‌های مشترک تحقیقاتی، بستر انتقال دانش را فراهم آورده است.
چشم‌انداز آینده روشن است. اگر صنایع معدنی کشور رویکرد مشابهی اتخاذ کنند، می‌توانند وابستگی به واردات فناوری‌های گران‌قیمت را کاهش دهند، کیفیت فرآوری مواد معدنی را ارتقا دهند و در نهایت سهمی جدی‌تر از بازار جهانی به دست آورند. اصفهان امروز صرفاً قطب فولاد نیست؛ موتور محرکه‌ای برای نوآوری صنعتی ایران است.
در این میان، حمایت های مستمر صنایع پیشران از دانش‌بنیان‌ها تنها یک انتخاب اخلاقی یا ملی نیست، بلکه راهبردی اقتصادی برای بقا و رقابت در بازاری است که هر روز بیشتر از دیروز، بر پایه فناوری و نوآوری می‌چرخد. فولاد مبارکه این مسیر را آغاز کرده است؛ مسیری که اگر ادامه یابد، می‌تواند آینده معدن و صنعت ایران را بازنویسی کند.
