به گزارش تجارت، معدن و فولاد: صنعت فولاد ایران، همچون سایر صنایع استراتژیک، در سال‌های اخیر با چالش‌های گسترده‌ای در سطح بین‌المللی و داخلی مواجه بوده است. تغییرات سریع در زنجیره‌های تأمین جهانی، نوسانات اقتصادی، بحران‌های ژئوپلیتیکی، افزایش رقابت جهانی، و تحولات فناوری، چشم‌انداز این صنعت را بیش از هر زمان دیگری پیچیده کرده‌اند. در چنین شرایطی، اتکای صرف بر تولید فولادهای تجاری و خام دیگر پاسخگوی نیازهای بازارهای جهانی نیست و کشورهایی که در مسیر نوآوری و توسعه محصولات پیشرفته حرکت نکرده‌اند، به تدریج جایگاه خود را از دست داده‌اند.
در یک رویداد مهم و تاریخی در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، شاهد تحول قابل‌توجهی در عرصه نوآوری و توسعه فناوری در صنعت فولاد بودیم. افتتاح مرکز توسعه کسب‌وکار صنعت ۴ که با مشارکت دانشگاه تهران و سرمایه‌گذاری شرکت فولاد مبارکه اصفهان تاسیس شده است، نشان‌دهنده تعهد جدی غول صنعتی کشور به همگام شدن با روندهای جهانی در عصر انقلاب صنعتی چهارم است.
بهره‌گیری از نمونه‌های موفق جهانی:
بررسی الگوهای موفق جهانی و شرکت‌هایی که توانسته‌اند اقتصاد کشورشان را رهبری کنند، نشان می‌دهد که شاه‌کلید رسیدن به این نقطه، توجه جدی به نوآوری است؛ طی دهه‌های گذشته نوآوری‌هایی که اصطلاحاً مخرب وضع موجود نامیده می‌شوند، اقتصاد کشورها را متحول کرده است. شرکت‌هایی که به جای مقاومت و سنگ‌انداختن در مسیر نوآوری، با این تحولات همگام شده‌اند، توانسته‌اند به رهبران اقتصادی کشورشان و حتی دنیا تبدیل شوند. باید اذعان داشت که هرگز نمی‌توان در مقابل موج نوآوری ایستاد، بلکه باید از این پتانسیل حداکثر بهره را ببریم تا بتوانیم به اوج شکوفایی برسیم. شرکت‌های بزرگی همچون پوسکو کره جنوبی، با تکیه بر نوآوری و فناوری به عنوان ستون فقرات رشد خود، الگویی الهام‌بخش برای شرکت‌های بزرگ و پیشرو در سطح بین‌المللی محسوب می‌شوند.
ایجاد اکوسیستم نوآوری و فناوری:
این مرکز توسعه کسب‌وکار صنعت ۴ نه تنها بستری برای جذب سرمایه‌گذاری خطرپذیر و بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناورانه است، بلکه به عنوان یک پل ارتباطی میان دانشگاه، صنعت و استارت‌آپ‌ها عمل می‌کند. در این اکوسیستم، هدف ایجاد شبکه‌ای از بازیگران اصلی در حوزه تحول دیجیتال است تا بتوانند از دانش فنی و نوآورانه بهره‌مند شده و به‌طور مشترک راه‌حل‌های نوین را پیاده‌سازی کنند. این تعامل میان دانشگاه و صنعت می‌تواند موجبات توسعه مشارت‌های علمی و کاربردی را فراهم آورد و نقش کشور را در صحنه فناوری‌های نوظهور بهبود بخشد.
چالش‌ها و فرصت‌های پیشرو:
متاسفانه در کشور ما هنوز فرهنگ نوآوری و همگام‌شدن با آن در صنایع مادر همچون بخش معدن و صنایع معدنی، به طور موثر نهادینه نشده است. خیلی از اوقات شاهد آن هستیم که به جای حمایت از شرکت‌های بزرگ، ترمزهایی ایجاد می‌شود که سرعت و شتاب حرکت آن‌ها را کاهش می‌دهد.
با وجود دستاوردهای حاصله، در مسیر تحول دیجیتال در صنعت فولاد، چالش‌هایی از جمله کندی‌های موجود در فرآیندهای اخذ مجوزها و نهادینه نبودن فرهنگ نوآوری همچنان پابرجا است. در همین راستا، انتظار می‌رود که نهادهای نظارتی و سیاستگذاران با ایجاد تغییرات لازم در ساختارها و سازوکارها، سرعت اجرایی این برنامه‌ها را افزایش داده و از بروز ترمزهای رشد جلوگیری کنند. سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در سال‌های اخیر، اگرچه نشان از تعهد و اراده برای تحول دارند، اما همچنان فاصله‌ای میان وضعیت کنونی و اهداف بلندپروازانه آینده وجود دارد که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هم‌افزایی میان نهادهای دولتی و خصوصی است.
چشم‌انداز فولاد مبارکه، تبدیل شدن به توسعه‌دهنده تکنولوژی:
فولاد مبارکه که هم‌اکنون یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های صنعتی کشور محسوب می‌شود، با سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه فناوری‌های نوظهور مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و دیجیتالی‌سازی، درصدد تحول از یک کارخانه فولادی سنتی به یک توسعه‌دهنده تکنولوژی می‌باشد. این تغییر استراتژیک نه تنها می‌تواند موجب بهبود کارایی و افزایش بهره‌وری در زنجیره تأمین شود، بلکه موجبات ایجاد یک اکوسیستم نوآوری پایدار را فراهم می‌آورد که به نوبه خود قادر به ایجاد ارزش افزوده برای کل اقتصاد کشور خواهد بود. این رویکرد جدید، در تلاش است تا از طریق تأسیس مراکز نوآوری در دانشگاه‌های برتر کشور، ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال و سرمایه‌گذاری خطرپذیر، به توسعه راهکارهای نوین در حوزه صنعت فولاد کمک کند. به عبارتی، این حرکت نشان‌دهنده درک عمیق از ضرورت تحول در زمینه‌های فناوری و نوآوری است تا در دنیای پرشتاب تغییرات، موقعیت رقابتی کشور حفظ شود.
